بروز پدیده رمزارزها و استفاده گسترده آن در مراودات تجاری دنیا، زمینهای را فراهم کرده تا بسیاری از کشورهای دنیا رو به استفاده از این ابزارهای مالی نوین مبتنی بر فناوری بیاورند و دستورالعملها و سیاستگذاریهای متناسب با آن را تدوین و تصویب نمایند.
بر همین اساس است که یکی از مهمترین اتفاقات چند سال اخیر را به جرأت میتوان ظهور بلاکچین و محصول پُرطرفدار و محبوب این فناوری یعنی کریپتو کارنسی ها یا ارز رمزها دانست؛ اما سیاست دولتها در قبال این پدیده جدید چیست؟ اخبار رمزارز و بلاکچین در ایران امروز ما گرفتار هزارتوی قوانین دولت مرکزی شده است.
از آنجایی که مهمترین ویژگی ارزهای رمزنگاری شده غیر متمرکز بودن، عدم کنترل آنها توسط یک دولت خاص و ناشناس بودن مالک است؛ اکثر دولتها این نوع از ارزها را عامل ایجاد بی ثباتی نظام پولی و افزایش دهنده جرایمی مانند قاچاق مواد مخدر و پولشویی میدانند؛ زیرا بر اساس تازهترین گزارشهای منتشر شده، بیش از 7000 مورد پولشویی با استفاده از ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده در دنیا در سال 2018 به ثبت رسیده که تنها 1000 مورد آن در کشور ژاپن بوده و این رقم به نسبت سال گذشته در این کشور 11 برابر شده است.
همچنین استقبال بینظیر کاربران جهانی از ارزهای رمزپایه فرصت خوبی را برای هکرها و مجرمان سایبری فراهم آورده است تا بتوانند با هک حسابهای کاربری آنها و نفوذ به پلتفرم صرافیهای ارزهای دیجیتالی، از طریق حملات سایبری گسترده مبالغ هنگفتی را به سرقت ببرند که هک گسترده 5 صرافی Mt. Gox ژاپن، بیت فلور، پولونیکس، بیت استمپ و بیتفینکس در تاریخ ارزها رمز نگاری شده که منجر به تعطیلی این مراکز شد؛ بیانگر این امر است.
برخی از کشورها مانند چین، روسیه، ویتنام، بولیوی، کلمبیا و اکوادور معامله و استخراج ارز دیجیتال به دلیل تسهیل کارهای خلافی همچون پولشویی، فرار مالیاتی و فساد اقتصادی را ممنوع اعلام کردهاند. علاوه براین در کشورهایی دیگر مانند آمریکا، کانادا، استرالیا، سوئیس، فنلاند، بلژیک، قبرس، انگلیس، بلغارستان، سنگاپور، روسیه ژاپن، کره جنوبی و آلمان اجازه استفاده از ارزهای دیجیتال از جمله بیتکوین را به شهروندان خود دادهاند؛ به این معنا که ارزهای دیجیتالی به عنوان ابزارهای مالی به رسمیت شناخته شدهاند و شهروندان کشورهای مزبور اجازه دارند برای خرید انواع کالا یا خدمات از این ارزها استفاده کنند.
ایالاتمتحده آمریکا در مورد قوانین و مقررات رمزارزها کمی سختگیر است و بستگی به هر ایالت دارد، یعنی در بعضی ایالتها مبادلات رمزارزها مجاز است درحالیکه سایرین آن را ممنوع کردهاند. سازمان بورس و اوراق بهادار، سکههای دیجیتال را بهعنوان اوراق بهادار به رسمیت میشناسد و مقررات دشواری برای عرضه اولیه سکهها در نظر گرفته است.
کمیته بازرگانی معاملات آتی کالا نسبت به رمزارزها کمی ملایمتر است و انجام معاملات با همه مشتقات رمزارزها را مجاز اعلامکرده که موجب پذیرش مردم و افزایش قیمت آنها شده است؛ در صورتی که خزانه داری اشتیاق چندانی ندارد و برای ایجاد مسائل پولشویی از این مسیر و نیاز به قانون گذاری در این خصوص، بارها درخواست تجدید نظر کرده است.
به گفته مدیرعامل صندوق بینالمللی پول، فن آوری های جدید مالی همچون ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین، در حال «تکان دادن» سیستم بانکداری جهان هستند و برای حفظ ثبات و پایداری باید تحت نظارت دولتها قرار بگیرند و ایجاد چنین تغییراتی در صنعت مالی باید با مقررات و قانون همراه باشد و شرکتهای مرتبط با فناوری که وارد فضای بانکداری میشوند نیز باید تحت قوانین مناسب فعالیت کنند و با مبانی اقتصادی بازار پول بیش از پیش آشنا باشند.
از این رو بانک مرکزی ایران همانند بسیاری از کشورها سیاست مناسبی در برخورد با رمز ارزها و فناوری بلاک چین در پیش گرفته و فعالیت در این بخش را منوط به مجوز و نظارت بانک مرکزی کرده است؛ زیرا عدم نظارت بر این فناوری میتواند آثار مخربی در اقتصاد کشور داشته باشد.
در طی چندین سال اخیر شاهد افزایش قیمت بیت کوین و هجوم مردم برای خرید رمزارز بوده ایم و این بازار پیوسته در حال گسترده شدن است. با پیشرفت فناوری ها و ارتقای آگاهی عمومی نیز ما شاهد آن بوده ایم اخبار رمزارز و بلاکچین نیز همه گیر تر شده است و کاربران نسبت به این صنعت نوظهور اطلاعات بیشتری کسب کرده اند. پر واضح است صنعت بلاک چین در آینده ای نزدیک می تواند جایگزین مناسبی برای سبک سنتی بانکداری کنونی باشد.